Tweerichtingsverkeer
De relatie tussen alcohol en slaap lijkt tweeledig: Aan de ene kant heeft alcohol invloed op de slaapkwaliteit. Maar we zien ook dat slaapproblemen kunnen leiden tot meer alcoholgebruik.
Invloed van alcohol op slaap
Dat alcohol onze slaap beïnvloedt, is al lang bekend. Al in 1883 werd het eerste onderzoek naar de invloed van alcohol op slaap uitgevoerd. Alcohol heeft over het algemeen een negatieve invloed op je slaap, vooral in de tweede helft van de nacht. Hoewel je eerder in slaap valt na het drinken van alcohol door het ontspannende effect, word je in de tweede helft van de nacht vaker wakker. Daarnaast lijkt het erop dat alcohol de hoeveelheid REM-slaap vermindert. Ook zien we dat de totale slaapduur afneemt. Alcohol verstoort de kwaliteit van je slaap dus op verschillende manieren.
Invloed slaap op alcoholgebruik
Minder bekend is dat een slaaptekort kan leiden tot meer alcoholgebruik. Onderzoek hiernaar richt zich vooral op pubers: We zien dat slaapproblemen tijdens de puberteit kunnen zorgen voor een verhoogd alcoholgebruik, zelfs ook later in het leven. Er wordt gedacht dat een slaaptekort zorgt voor minder zelfcontrole, en dus meer risicogedrag. Zoals het drinken van veel alcohol.
Bij pubers komt de productie van het slaaphormoon melatonine pas later op gang. Ook sociale media en het computer- en mobiele telefoongebruik zorgen ervoor dat pubers laat gaan slapen. De schooltijden veranderen echter niet. Hierdoor kan er een slaaptekort optreden. In het weekend proberen ze dit tekort in te halen door lang uit te slapen. Aangezien ze dan nog later naar bed gaan dan doordeweeks, krijgen ze last van een sociale jetlag. De biologische klok raakt dan in de war. Pubers zijn dus extra gevoelig voor een slaaptekort, en dus voor een verhoogd alcoholgebruik.
Een slaaptekort kan dus leiden tot meer alcoholgebruik. Het onderliggende mechanisme is nog niet precies bekend. Het zou te maken kunnen hebben met zogenaamde klokgenen. Deze genen hebben invloed op ons bioritme. Andere studies laten zien dat een slaaptekort zorgt voor een minder actief beloningssysteem in onze hersenen. Ook dat zou kunnen verklaren waarom slaapproblemen tot meer alcoholgebruik leiden.
Tips
- Mocht je een slaaptekort ervaren, dan is een slaapmutsje niet de beste oplossing. Zorg liever voor regelmatige bedtijden, een donkere slaapkamer en ontspanning in het uur voordat je gaat slapen. Ontdek hier meer tips voor een heerlijke nachtrust.
- Voor pubers is het extra belangrijk om goed te slapen. Ook voor hen geldt: zorg voor regelmatige bedtijden. En voor ontspanning voor het slapen gaan: vermijd het gebruik van computers, tablets en smartphones. Ook geen cafeïne en niet sporten voor het slapen.
